حادثه‌ی عاشورا، از مهمترین حوادث تاریخ اسلام، بلکه تاریخ آدم و عالم است. چه بسیار حوادث تلخ و شیرینی که تنها نام آن‎ها در کتاب‎های تاریخ برده شده و آن‎چنان که شایسته است، به جزئیات آن‎ها پرداخته نشده است؛ امّا نهضت عاشورا، با گذشت حدود چهارده قرن ـ افزون بر این‎که تمام وقایع آن‌ در منابع تاریخی ثبت شده است ـ در یادها و خاطره‎ها جاودان و ماندگار گشته و مراسم آن هر سال در ماه محرم با سوز و گداز بیشتر برگزار می‎شود و سرّ ماندگاری نهضت امام حسین(ع) این است که درخت اسلام با این نهضت سیراب شد و دین خاتم با خون حضرت سیدالشهدا(ع) پایدار ماند.

امام حسین(ع) در زمانی قیام کرد که حقیقت اسلام تغییر یافته، تحریف معارف و محتوای شریعت نبوی(ص) به اوج خود رسیده، خلافت رسول خدا(ص) به سلطنت موروثی بنی‎امیه تبدیل گردیده و اسلام در بسیاری از کشورها و مناطق تازه مسلمان شده به تحریف گراییده شد! و آن‎چه از این تحریف‎ها نتیجه شد، انشعاب و ظهور فرقه‎های منحرفی بود که در زمان بنی‎امیه و بنی‎عباس به وجود آمده، رواج پیدا کرد و پی‎آمد آن، معرفی اسلام وارونه به مردم و گوشه‎نشینی پیشوایان اصیل اسلام بود؛ امّا قیام امام حسین(ع) نه تنها بنی امیه را از مشروعیّت انداخت، که مقدمه‎ی پیدایش و گسترش قیام‎های دیگری چون قیام توّابین، قیام مختار، قیام حرّه و... گردید.

این واقعه ـ به جهت اهمیت و گستردگی ـ گرفتار چالش‎ها و شبهه‎هایی شده است که گروه تاریخ مرکز مطالعات و پژوهش‎های فرهنگی حوزه‎ی علمیه با تلاش عده‎ای از پژوهش‎گران، در صدد پاسخ‎گویی به آن‎ها بر آمده است و در اختیار خوانندگان قرار می‎دهد. عمده‎ی این پرسش‎ها به اهمیت و پیشینه‎ی عزاداری امام حسین(ع)، ابعاد و فلسفه‎ی قیام عاشورا، بررسی شهادت امام حسین(ع)، فرزندان و اهل‎بیت امام حسین(ع)، بانوان کربلا و بررسی شهادت سایر شهدا اختصاص دارد.