کتاب همسرداری و همسرگرایی نوشتهی سعادتملوک تابش هروی، پیرامون مسئله مهم ازدواج است، اما نه از آن دست که اهل تن بدان پرداختهاند.
در واقع سخنی است که دیده به دل دوخته و هر چه را جان جانان جوی طلبکار بوده و در پی اکمال دلنوازش برآمده، به تغییر نشسته است. البته این نه بدان معناست که گزارشی است «ایده آلیستی و برهان گریز» و رها از همۀ گونههای برهانی! بلکه گزارشی است مجهز به براهینی که مایههای تجارب عینی و اشراق روحانیتش، خرد را شاداب و مبتهج و شکوفا میسازند، چرا که زمینههای مورد نظر این کتاب، گاهی اندکی از تجربههای ابتدائی حسی و گوشهای از تجربههای عقلانی، خود را فراتر کشیده و اگر براهینی را بر میتابند، از جنس مقولات کلامی و مفاهیم مردۀ صوری محض که بیشترشان ساخته و پرداخته ذهن بوده و خود، به گونهای از حجاب بدل میشوند نبوده، بلکه از نوعی وجود و هستی ناب بالنده و شاداب برخوردار میباشند.