مجموعه دو جلدی بایاتی توسط آقای داود کیانی، شاعر، نویسنده و فولکلورشناس اردبیلی در سال 1397 تالیف شده است. او که پیش از این ده عنوان کتاب با موضوعات فرهنگ عامه استان اردبیل را منتشر کرده، در این اثر بیش از 6 هزار فقره بایاتی با واریانت‌های مختلف آن را گردآوری نموده است. 

جمع‌آوری تمام ابیات بایاتی‌ها کاری سترگ ودشوار و بلکه غیرممکن است گستره وسیع جغرافیایی این ژانر ادبی، دسترسی به تمام نمونه‌های آن را تقریباً ناممکن می‌سازد به همین خاطر این مجموعه و هر چه تا به حال در این خصوص به رشته تحریر درآمده مشت کوچکی از نمونه خروار است. 

اینکه مجموعه حاضر بتواند تمام نمونه‌های بایاتی را شامل بشود ادعای بزرگی است اما اهتمام مولف برآن بوده تا بایاتی‌های مختلف را با تمام واریانت‌های رایج آن مورد دقت و توجه قرار دهد و در انتهای مجموعه هم با توجه به موضوع بایاتی‌ها، آن‌ها را به صورت مجزا در یکی از زیرمجموعه ‌های لای‌لای، نازلاما، اوخشاما، آغی، تاپماجا، آلقیش و قارقیش، فال، سایاچی سوزلری و ... قرار دهد. 

 «بایاتی»، «بویاتی» و یا «بیاتی» برجسته‌ترین و ماندگارترین میراث فرهنگی و معنوی ترک‌ها و ترکانه‌ترین ژانر ادبیات شفاهی است که مضامین لطیف و شورانگیزی از عشق و دلدادگی انسان‌ها را به نمایش می‌گذارد. این نغمات نغز و دلکش که از زندگی و عواطف و رازها و نیازهای مردم ساده و پاکدل مایه می‌پذیرند و در قالب الفاظی روان و بی‌‌تکلف جاری می‌گردند، از چنان لطف و خلوص و صفا و صراحتی برخوردارند که وقتی با آهنگ ویژه خود و با نوائی گیرا خوانده شوند، عنان از کف دل می‌ربایند و سرشک بر چهره‌ی احساس می‌افشانند و تحول و دگرگونی عظیمی در انسان به وجود می‌آورند. 

بایاتی، در سفر و حضر و راحت و خطر، در شادی و سرور، در افتادگی وغرور، در گناه و معصیت، در سختی و مصیبت، هنگام جوانی و دلدادگی و یا پیری و افتادگی، در هنگام کار یا فراغت و یا آسایش و استراحت و... . ورد زبان اهالی این خطه بوده و وسیله‌ای برای تخلیه هیجانات روحی و غلیانات درونی است.

موضوع اصلی بایاتی عشق و محبت است و به همین خاطر نیز بر عاشقانه‌ترین نمونه‌های ابیات کلاسیک تنه می‌زند و شانه بر شانه شورانگیزترین غزلیات عاشقانه می‌‌ساید، نوع خاصی از بایاتی که با عنوان «اوخشاما» در سوگواری‌ها ترنم می‌شود گوی سبقت از رقت ‌انگیزترین مرثیه‌ها می‌رباید.

بایاتی‌ها از نظر ساختار، مضامین و کارکرد، شباهت فراوانی به دوبیتی‌های فارسی دارند اما برخلاف دوبیتی‌های فارسی که بر وزن «مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل» و یا رباعیاتی که بر وزن «لاحول و لا قوه الابالله» استوار می‌باشند مانند دیگر آثار ادبیات منظوم ترکی، بر اساس وزن هجائی (سیلابیک) استوار هستند و به واسطه قالب خاص خود از انواع دیگر ادبیات شفاهی منظوم متمایز می‌گردند. هر بایاتی دارای چهار مصراع است که در آن مصراع‌های اول، دوم و چهارم هم قافیه و مصرع سوم آزاد است که از این حیث کاملاً شبیه دوبیتی‌های فارسی است. وزن بایاتی‌ها هجایی است و هر مصرع از هفت هجا تشکیل می‌شود... .