از منظر محقق نائینى، ریشه کن کردن استبداد نیازمند فضا و بستر فرهنگى است که در گونه اى خاص از آزادى، تبلور مى یابد. بر این اساس، تبیین آزادى مثبت و مرزبندى آن از انواع دیگر، جلوه اى از اندیشه ورزى مرحوم میرزاى نائینى است. نوشتار حاضر به بررسى جایگاه و حدود این آزادى از نگاه او مى پردازد. چنان که از منظر ایشان، نقش آزادى در فراز و فرود تمدن اسلام بررسى شده و آزادى به عنوان بنیادى ترین ملاک تقسیم نظام هاى سیاسى طرح شده است. از سوى دیگر، استنباط مرحوم نائینى از آیات قرآنى و روایات پیشوایان معصوم درباره آزادى، مورد توجه نویسنده قرار مى گیرد.