کتاب شناخت مواد و مصالح نوشتۀ محسن سرتیپی پور، از دروس پایۀ دهم دوره‌ی دوم متوسطۀ رشتۀ نقشه‌کشی معماری است.

مواد و مصالح از ارکان اصلی معماری محسوب می‌شوند و معماری خوب، بدون شناخت و ارزیابی درست از مصالحی که پیش روی شما قرار دارند و باید در کنار یکدیگر به کار گرفته شوند، میسر نیست. هم چنین توجه به وضعیت فیزیکی و مکانیکی مصالح و تأثیرپذیری آن‌ها از نحوهٔ تهیه و فرآیند تولید اجتناب ناپذیر است. بنابراین شناخت خواص مصالح موضوعی کاملاً ضروری می‌باشد.

در بخشی از کتاب شناخت مواد و مصالح می‌خوانیم:

واکنش‌ها و ترکیبات شیمیایى ممکن است تأثیر مخربى بر مواد و مصالح ساختمانى به جاى گذارند. این واکنش‌ها در مواد مورد استفاده ى ساختمان، به صورت اکسیدها، اسیدها، بازها و نمک‌ها مشاهده مى شوند. نمودار کلى فوق، برخى از این واکنش‌ها را نشان مى دهد.

مصالح ساختمانى، برحسب نوع ترکیبات شیمیایى و وجود عواملى چون حرارت، رطوبت، گازها، اسیدها، بازها و نمک‌ها، موجب واکنش هایى متفاوت و تأثیرگذار مى شوند. بنابراین هنگام استفاده از مصالح و ترکیبات مختلف آن‌ها در کارگاه، باید به تأثیر این عوامل بر آن‌ها توجه داشت.

اسیدها، مانند کربنیک اسید که به مقدار کم در هواست، در مجاورت آب بر مصالح ساختمانى ممکن است در آب حل شوند و باعث «سنگ گچ» و «سنگ آهک» اثر مى گذارند. یا نمک‌ها مانند آسیب رساندن به مصالح ساختمانى شوند. از این رو باید اثر آن‌ها روى مصالح ساختمان آزمایش شود و هم چنین اسیدهاى آزادى که در آب دریا یا نم زمین باشند نیز باعث زنگ زدن و خوردگى فلزات مى شوند و ملات‌ها را هم خراب مى کنند.