محمد ضیایی در کتاب تاریخ علوم زمین پیش از رنسانس (قرون 8 تا 15 میلادی - تمدن اسلامی)، نظریات دانشمندان بزرگ تمدن ایرانی را درباره‌ی علوم زمین و فناوری‌های مرتبط بررسی می‌کند.

علم حاصل اندیشه و تلاش تمامی ملت‌ها برای بهتر زندگی کردن در گذر قرون و اعصار بوده است. با این وجود به شهادت تاریخ و تصدیق محققان بزرگ تاریخ علم؛ نقش دانشمندان ایرانی در طول زمانی سده‌های هشتم تا پانزدهم میلادی که به نام دوران (تمدن اسلامی) شناخته می‌شود در پیش‌برد تاریخ علوم و استوار ساختن درخت معرفت و دانش بشری، اهمیت دارد. نتایج و دستاوردهایی که منابع مهم علمی و مأخذ عمده برای رنسانس علمی در اروپا گردید.

زبان علم در آن زمان عربی بوده و در جغرافیای گسترده‌ای کاربرد داشته است؛ از جمله در ایران بزرگ آن روزگار و این موضوع نباید سبب اشتباه در ملیت دانشمندان بزرگ تاریخ علم در تمدن اسلامی شود. در این کتاب موضوعی که در آثار تاریخ علوم کمتر بدان پرداخته شده، بررسی می‌شود.