حق بازگشت در نظام بین‌الملل حقوق بشر
کتاب حق بازگشت در نظام بین‌الملل حقوق بشر توسط طاهره عزیزی به رشته تحریر درآمده است.
اصل «حق بازگشت» یک حق بشری است. هر انسانی به محض خروج از کشور، حق دارد دوباره به کشور خود بازگردد. چه همانند آوارگان جنگی که از سرزمین خود به اجبار مهاجرت کرده‌اند، و چه کسانی که با اختیار کشور خود را ترک کرده‌اند. اما آوارگان جنگی و پناهندگان مهمترین مصداق برای حق بازگشت هستند. این حق در اسناد بین المللی مختلفی آمده و در حقوق بین‌الملل مهم است. به شکل فردی و جمعی این حق قابل تصور است. اما این حق در شرایطی که زندگی یک ملت را تهدید کند منع شده است و امکان اجرا ندارد.
درباره‌ی حق بازگشت در نظام بین‌الملل حقوق بشر
در اسناد بین المللی همچون مواد 13 و 15 اعلامیه جهانی حقوق بشر، ماده‌ی 12 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، ماده 49 حقوق پناهندگان، ماده 5 کنوانسیون رفع کلیه‌ی اشکال تبعیض نژادی و همچنین نظریه تفسیری شماره 37 کمیته حقوق بشر آمده است.
اصل «حق بازگشت» همچون «حق ترک» یک خواهش عاطفی نیست، بلکه در مقررات بین الملل پایه محکمی دارد. به طور معمول در بسیاری از کتاب‌ها و مقالات پارسی، انگلیسی و عربی از این حق با تاکید به قطعنامه 194 سازمان ملل درباره‌ی فلسطینی‌ها آمده است.
به هر حال این حق هر شخصی است که رابطه‌ی واقعی و موثری با هر کشوری دارد، حتی اگر تبعه‌ی آن کشور نباشد. در اسناد بین المللی همچون مواد 13 و 15 اعلامیه جهانی حقوق بشر، ماده‌ی 12 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، ماده 49 حقوق پناهندگان، ماده 5 کنوانسیون رفع کلیه‌ی اشکال تبعیض نژادی و همچنین نظریه تفسیری شماره 37 کمیته حقوق بشر آمده است. این حق تنها «در شرایط اضطراری عمومی که زندگی ملت را تهدید کند و وجود آن رسما اعلام شده باشد.» منع شده است. این در صورتی است که با سایر تعهداتشان طبق قوانین بین المللی مغایرت نداشته باشد. شرایطی که در زمان کووید 19 رنگ ناسیونالیستی به حقوق بین الملل داد. نقش برجسته‌ی دولت و دلسوزی برای جمع آوری گله (فوکو) سرگردان خود.
این حق می‌تواند به شکل فردی و جمعی به صورت مجزا اعمال شود. حق بازگشت به دلایل مختلف درباره‌ی کشورهای دیگر در چندین دهه‌ی اخیر جدی تر است. بنابراین گنجاندن این حق در قوانین اساسی کشورهای (ح. ب. عرفی) جهت بازگشت پایدار ضروری است. بازده بازگشت پایدار چیزی جز بازگشت منظم و حذف تمام دلایل منع و دریافت غرامت نیست. (به عنوان ضمانت عدم تکرار)
