کتاب روش تحقیق و پروپوزال نویسی نوشته‌ی جواد کرمخانی، به بررسی و معرفی انواع روش تحقیق و مراحل روش تحقیق می‌پردازد.

تحقیق علمی در لغت به معنای درست کردن، رسیدن، تحقیق، رسیدگی، بررسی، مطالعه، حقیقت و واقعیت است. تحقیق از نظر روش‌شناسی عبارت است از کاربرد روش‌های علمی در حل یک مسأله یا پاسخ‌گویی به یک سوال تحقیق یعنی تجزیه و تحلیل و ثبت عینی و سیستماتیک مشاهدات کنترل شده که ممکن است به پروراندن قوانین کلی اصول یا نظری‌های بینجامد و به پیش‌بینی یا احتمالا به کنترل نهایی رویدادها منتج شود. منظور اصلی تحقیق علمی شناخت پدیده‌های طبیعی و کشف روابط میان آن‌هاست.

در بخشی از کتاب روش تحقیق و پروپوزال نویسی می‌خوانیم:

انواع طرح تحقیق
تنظیم برنامه یا طرح تحقیق انجام برنامه مدون پیاده‌سازی نتایج ناشی از تحقیق است که ۳ بخش اصلی فرایند تحقیق (تبیین مسأله - فرضیه‌سازی - جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها) را پوشش می‌دهد و هر یک از این بخش‌ها شامل مراحل مقدماتی متفاوتی است البته در تنوع ساختاری مذکور دیدگاه‌های مختلفی مطرح می‌باشد.

در فرایند خطی تحقیق بعد از بیان مسأله و مفهوم سازی و تدوین طرح تحقیق انتخاب واحدهای مورد مطالعه در نمونه‌گیری‌ها و نیز انتخاب روش‌ها جمع آوری داده‌ها متعاقبا تجزیه و تحلیل آن‌ها، و نهایتا گزارش و انتشار آن به مفهوم مستند سازی مراحل مذکور متقلا و به تفکیک شکل می‌گیرد. اتخاذ هرگونه زیر ساخت و معماری در فرآیند تحقیق صرفا متناسب و با هدف جلوگیری از اتلاف نیروها و سرمایه‌ها صورت می‌گیرد. پس از تعیین و تنظیم موضوع تحقیق پژوهشگر باید در فکر انتخاب روش تحقیق باشد. انتخاب روش تحقیق، بستگی به اهداف و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. انتخاب نوع روش تحقیق بستگی به شاخص‌های موجود در تحقیق دارد. این شاخص‌ها عبارتند از:

الف - ماهیت موضوع تحقیق و به عبارتی ماهیت و کیفیت سوأل‌ها و اهداف مورد بررسی
ب - چگونگی وسعت دامنه و گستردگی موضوع تحقیق
ج - چگونگی روش گزینش نمونه
د - چگونگی کنترل و باز‌بینی محیط پژوهش و متغیرهای مورد مطالعه
ه - چگونگی روش جمع‌آوری اطلاعات و چگونگی بهره‌وری از روش‌های آماری جهت بررسی اطلاعات
ز- معیارهای اخلاقی و انسانی ناظر بر موضوع تحقیق

هر یک از روش‌های یاد شده بالا ترکیبی از آن‌ها، می‌توانند در تعیین روش تحقیق دخیل باشند. تحقیقات به لحاظ نوع داده‌ها و تحلیل آماری آن‌ها به ۳ سطح تقسیم می‌شوند:

سطح نخست: تحقیقات سطحی یا توصیفی
سطح دوم: تحقیقات هم‌بستگی یا نیمه عمیق و هم‌خوانی
سطح سوم: تحقیقات عمیق مانند تحقیقات آزمایشی (تجربی) علی یا پس از وقوع - تداومی و مقطعی موردی و زمینه‌ای

به عبارتی تحقیقات علمی را بر اساس چگونگی بدست آوردن داده‌های مورد نیاز به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:

۱- تحقیق توصیفی (غیر آزمایشی)
۲- تحقیق آزمایشی
٣- سایر روش‌های تحقیق