کتاب مروری بر تحولات دفاع مقدس نوشته‌ی محمد ضیایی، به بررسی مطالبی برای آشنایی نسل سوم انقلاب و نسل‌های بعدی با مجاهدت‌های مردم ایران در دفاع از میهن خود در برابر تجاوز رژیم بعث عراق و کشورهای حامی آن پرداخته است. (فایل کتاب در تاریخ 1398/6/30 به‌روز رسانی شده است.)

در ویرایش مهر 98 مطالب جدیدی تحت عنوان جنگ نرم و رسالت دانشگاهیان به مطالب قبلی اضافه شده است.

نویسنده در این اثر اطلاعات مفیدی در خصوص سابقه‌ی مناقشات مرزی بین ایران و عثمانی از سال 1500 میلادی (حکومت شاه اسماعیل صفوی) تا سال 1975 میلادی آورده است. همچنین اوضاع نظامی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران و عراق را در آستانه‌ی جنگ تحمیلی مورد بررسی قرار می‌دهد.

در بخشی از کتاب مروری بر تحولات دفاع مقدس می‌خوانیم:

صدام بعد از امضای قرارداد الجزایر، امکانات عراق را برای رویارویی با ایران آماده می‌کرد و مصمم بود اگر از طریق مسالمت آمیز به اهداف خود نرسید، جنگ با ایران را آغاز نماید. بعد از استقرار گسترده نیروهای بعثی عراق در خطوط مرزی، در 17 سپتامبر 1980 (1359/6/26) شب هنگام نمایندگان مجمع ملی عراق برای جلسه‌ای فوق العاده دعوت شدند و صدام بعد از سخنرانی مفصل، لغو یک طرفه قرارداد 1975 الجزایر را که خود امضاء کرده بود اعلام کرد.

او گفت همان طوری که شاه از استرداد اراضی عراق خودداری کرد و ما ناگزیر شدیم این سرزمین‌ها را به زور آزاد کنیم (خان لیلی و میمک که در 17 تا 19 شهریور 1359 توسط عراق اشغال شده بود)، لذا در مقابل شما قرارداد 1975 را از طرف عراق ملغی اعلام می‌کنم. صدام در 1359/6/27 مقابل دوربین تلویزیون، قرارداد 1975 را پاره کرد و گفت ما این تصمیم تاریخی را برای بدست آوردن حاکمیت بر اراضی و آب‌های خود گرفته‌ایم و هر کس بخواهد با این تصمیم مشروع ما مخالفت کند با تمام قدرت و شایستگی، مقابله خواهیم کرد.