کتاب اسپم چیست و چرا مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ نوشته‌ی مهران منصوری فر، به بررسی کاربرد اسپم و روش‌های رهایی از شر آن می‌پردازد.

وقتی صحبت از اسپم می‌‌‌شود چه چیزی به ذهنتان خطور می‌‌کند؟ قرص‌‌‌‌های معجزه آسایی که پزشکان دیجیتالی برای رشد مجدد موهایتان نسخه می‌کنند؟ یا ایمیل‌‌‌های تکراری که تنها با فرستادنشان برای سایر دوستانتان، وعده یک شبه ثروتمند شدن را به شما می‌دهند؟ معمولا زمانی سر و کله اسپم یا هرزنامه‌‌‌‌‌ها (spam) پیدا می‌شود که شما با آدرس پست الکترونیکی‌تان (ایمیل) در یک وب‌سایت ثبت نام می‌‌‌‌‌‌کنید. اگر ایمیل شما هنوز به انباری از اسپم‌‌‌های جورواجور روی هم تلنبار شده تبدیل نشده است، نگران نباشید! چراکه دیر یا زود برای هر دارنده ایمیلی اتفاق می‌‌‌افتد و اگر از ماهیت و نحوه عملکرد آن‌ها آگاهی نداشته باشیم، عواقبش برگشت ناپذیر خواهد بود.

منظور از اسپم (spam) چیست؟
اسپم (spam) استفاده از سیستم پیام رسانی برای ارسال پیام به عده زیادی از افراد بدون درخواست خودشان است که با هدف پخش تبلیغات بازرگانی، آگاهی بخشی غیر تجاری و یا اهداف غیر قانونی (اکثرا تلاش برای بدست آوردن اطلاعات شخصی یا مالی افراد) انجام می‌پذیرد.

اگرچه شناخته شده‌ترین شکل spam، اسپم ایمیل است که به آن هرزنامه نیز گفته می‌شود، اما این اصطلاح درمورد سوء استفاده‌های مشابه در سایر رسانه‌ها نیز به کار برده می‌شود. اسپم در رسانه‌هایی مثل پیام‌رسانی فوری، گروه‌های خبری، موتور جستجوگر وب، در وبلاگ‌ها، پیامک، انجمن‌های اینترنتی، اپلیکیشن‌های موبایلی و تبلیغات تلویزیونی نیز درست مثل اسپم ایمیل یا (هرزنامه) صدق می‌کند.

اصطلاح اسپم (Spam) از سریال کمدی بریتانیایی سیرک پرنده مانتی پایتان (Monty Python’s Flying Circus) برگرفته شده است. در این سریال دو مشتری وارد کافه‌ای می‌شوند و قصد دارند تا از منوی کافه برای خود غذا سفارش دهند. منویی که تمام سفارشاتش بجز یکی، شامل اسپم است. هم‌زمان که پیشخدمت از روی منو با صدایی آهنگین شروع به خواندن می‌‌کند، قطعه موسیقی پخش می‌‌‌‌شود که واژه اسپم به طرز عجیبی در آن تکرار می‌شود. تکرار فراوان این واژه اشاره به حضورش در همه جا بعد از جنگ جهانی دوم دارد. Spam در اصل عنوان نشان تجاری شرکت تولید گوشت خوک کنسروی هُرمل (Hormel) است که در طول جنگ جهانی دوم محبوبیت بسیاری کسب کرد. چراکه گوشت به اندازه کافی برای تغذیه سربازان در دسترس نبود و آن‌‌ها مجبور بودند به گوشت‌‌های کنسروی (Spam) روی آورند. علت بکار بردن این واژه برای کاربرد اینترنتی آن نیز همین است. هر روز خوردن گوشت پخته شده‌‌ای که از مواد درجه یک تهیه نشده و در قوطی ریخته شده باشد، در نوع خود می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد!

در دهه 1980، اصطلاح spam برای توصیف افرادی به کار برده شد که در بی بی اس‌‌ها (Bulletin Board System) و ماد‌‌‌ها (Multi-User Domain) واژه spam را بارها تایپ می‌کردند تا متن سایر کاربران را از کادر صفحه نمایش خارج کنند.

اگرچه شرکت مواد غذایی هرمل با استفاده اینترنتی اصطلاح spam مخالفتی ندارد، اما خواستار استفاده از این اصطلاح با حرف “S” بزرگ انگلیسی (Spam) برای اشاره به محصولات و نشان تجاری خود شده است. همین امر باعث شده تا بعضی‌ها عاشق Spam و همه از spam متنفر باشند!