کتاب خلاصهی سخنرانیهای علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی در طول سالهای 1388 الی 1391 به قلم علی شهنوازی، سیمین واعظ فر، حسن منیری فر، مصطفی نیکدل و علیرضا کریمیان به رشتهی تحریر درآمده است.
ترویج و همگانی کردن علم کوتاهترین راهی است که امکان دسترسی به نتایج علمی را میسر ساخته و درک و فهم ما را نسبت به واقعیات موجود بالا میبرد. در وهله اول هدف ترویج علم، برانگیختن توجه انسان و نیز عرضه مهمترین نتایج علمی به صورتی کاملا ساده و در عین حال واقعی به انسان است. همگانی کردن علم و ترویج آن در صورت استمرار و بنیادی شدنش میتواند تفکر علمی و خردگرایی را در جامعه رواج دهد و راه را برای پیشبرد علوم و نهادینه شدن آن و در نهایت ترقی و رفاه جامعه هموار سازد.
با توجه به تعریف ترویج علم، اصولا علم تابع ذهن انسانهاست و تا زمانی که در ذهن صاحب علم است فقط برای او قابل درک بوده و هنوز به عینیت نرسیده است. لذا برای اینکه علم مورد نظر به عینیت برسد باید از ذهن صاحب آن خارج شود و با نهادها و شناسههایی برای دیگران قابل درک باشد. در جوامعی مثل کشور ما که کارها و فعالیتهای تیمی کمرنگ بوده و پژوهشهای انفرادی رونق دارد، این موضوع اهمیت بیشتری پیدا میکند. اولین گام در ترویج علم این است که اندیشه خود را با هدف استمرار آن نگارش و بازآفرینی نماییم. بنابراین میتوان گفت ترویج استمرار اندیشه، نقطه آغازی است برای ترویج علم.
مرکز تحقیقات تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی به عنوان متولی اصلی تحقیقات در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی استان، با هدف ترویج و توسعه علوم کاربردی، ارائه راهکارهای افزایش بهرهمندی و فهم همگانی از یافتههای تحقیقاتی محققین، از سالها پیش اقدام به برگزاری سخنرانیهای علمی یا کارگاههای آموزشی در طول سال و به صورت یک هفته در میان نموده است. این جلسات بر حسب موضوع و ارتباط سخنرانی یا کارگاه با حیطه فعالیت دستگاههای اجرایی مرتبط، با شرکت مسئولین و کارشناسان آن دستگاهها و مشارکت جدی مدیریت ترویج کشاورزی و منابع طبیعی استان برگزار میشود.
در بخشی از این کتاب میخوانیم:
ایران با دارا بودن اقلیمهای گوناگون یکی از مناسبترین نقاط دنیا برای کشت و پرورش انواع محصولات سبزی، صیفی و جالیز در تمام فصول میباشد. محصولات سبزی، صیفی و جالیز با سطح زیر کشت حدود 700 هزار هکتار و تولید بیش از 17 میلیون تن در سال، شش درصد از سهم کل زیر کشت محصولات زراعی و بالغ بر 29 درصد از تولید محصولات زراعی را به خود اختصاص داده است (ملکوتی و همکاران. 1383).
با توجه به ارزش غذایی سبزیجات، وجود فیبر فراوان و نقش آن در سلامتی انسان، مصرف آن در تمامی نقاط جهان مورد تاکید متخصصین تغذیه میباشد. در رژیم غذایی ما ایرانیان نیز سبزیجات از جایگاه خاصی برخوردار است و در برنامهریزیها، افزایش مصرف سرانه آن مورد تاکید میباشد. این در حالی است که در صورت عدم دقت در عملیات کاشت، داشت و برداشت، سبزیجات میتوانند اثرات نامطلوبی بر سلامت انسان داشته باشند. مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی در تولید سبزیجات به پیامد زیست محیطی تجمع نیترات، کادمیم و عناصر سنگین در خاک و ورود این عناصر به چرخه حیات میانجامد. نیترات در صورتی که وارد بدن شود در سیستم گوارشی تبدیل به نیتریت شده و نیتریت نیز در خون، هموگلوبین را به متهموگلوبین تبدیل و انسان را به کمی اکسیژن (متهموگلوبینمیا) مبتلا میسازد. علاوه بر آن نیتریت از طریق ترکیب با یک نوع اسید آمینه در سیستم گوارشی بدن تولید ماده سرطانزای نیتروزآمین میکند.