کتاب شناخت جوامع دانایی به قلم اسماعیل یزدان پور گزارشیست که در آن اشارات فراوانی به خصایص و ویژگیهای جوامع مبتنی بر دانش شده است.
بیشک ترجمه و عرضه آثاری چون اثر مذکور برای جامعه و کشوری چون ایران که مراحل و روند اجرایی رشد و توسعه همهجانبه را تجربه میکند میتواند به منزله پل ارتباطی و راهنمای مؤثری برای پوشش دادن الزامات دنیای جدید و شناخت مؤثر واقعیتهای اجتماعی و فرهنگی موجود تلقی شود. انتظار میرود آثاری از این دست، زمینهها، انگیزهها و ظرفیتهای جدیدی برای تولید، انتشار و اشاعه دانش و تحقیقات در حوزهها و قلمروهای مختلف علوم به ویژه علوم انسانی و اجتماعی فراهم آورد و توجه ویژه نخبگان و متخصصان موجب گردد تا گامهایی به سوی تحقق اهداف سند چشمانداز برداشته شود.
در بخشی از کتاب شناخت جوامع دانایی میخوانیم:
پرسش: برای تضمین عرضه اطلاعات چه تغییرات نهادی لازم است؟
عصر جدید امکانات مسحورکنندهای برای دسترسی سریع به اطلاعات فراهم آورده است. چنین امکاناتی تا به حال وجود نداشته است. در رابطه با هر مقولهای، کتابها و مقالاتی منتشره، برنامههای رادیو و تلویزیون و فیلمهایی تولید و عرضه شده، تماسهای تلفنی انجام شده و شاید مهمتر از همه در شبکه جهانی اینترنت اطلاعات بیشتر و بیشتری وجود دارد و دسترسی به این اطلاعات برای بیشتر مردم آسانتر از همیشه است. حال با گله و شکایت از فراوانی اطلاعات عرضه شده مواجه هستیم.
با وجود این، آیا میتوان از اطلاعات بیش از حد سخن گفت؟ در جامعه دانایی چنین نیست. اطلاعات مادهی خام توسعه دانش است. اطلاعات به ساخت دانش ضمنی کمک میکند. دانش ضمنی، انسان را برای تأمل خلاق برمیانگیزد. عکس این قضیه صادق است. جامعه دانایی به دسترسی بیپرده و بیپروا به همه اطلاعات موجود نیاز دارد و با آن زنده است، و نیاز جامعه دانایی به اطلاعات هیچگاه حدی نخواهد داشت.
همچنین، مردم سالاری (آن نظام ترجیحی سیاسی برای سازمان سیاسی جامعه دانایی) نمیتواند بدون مردم آگاه شکل گیرد. اگر کلیت جامعه را به عنوان کارخانهای برای تولید «معنای جدید» و حوزههای رأی را به عنوان فضاهای مشترک تولید دانش مفید سیاسی در نظر آوریم، امتناع از اطلاعات در حکم ایجاد وفاقی «ناآگاهانه» است؛ چیزی که مردم سالاری نمیتواند تا مدت زیادی آن را تحمل کند. جامعه دانایی از طریق تغییرات سازمانی و نهادی مناسب میتواند صورت بسیار پیشرفتهای از جامعه مردم سالار شود. اطلاعات سنگ بنای چنین جامعهای است.