کتاب سیر ارتباطات اجتماعی در ایران نوشتهی حمید مولانا، اولین تحقیق و تدوین جامع و علمی دربارهی روند ارتباطات اجتماعی در تاریخ معاصر ایران است. اطلاعات و ارتباطات رگهای حیاتی هر نظامی هستند، ولی در اجتماع پیچیدهی امروزی، این زیرساختهای انسانی و ارزشهای سیاسی، اقتصادی، مذهبی و فرهنگی هستند که مسیر و روش ارتباطات را تعیین و راهنمایی میکنند.
در بخشی از کتاب سیر ارتباطات اجتماعی در ایران میخوانیم:
یکی از ارکان انقلابی در ایران که شبکه نهضت مشروطه طلبی را بیش از پیش ریشهدار کرد و در ارتباطات اجتماعی عصر انقلاب مشروطه نقش مهمی داشت انجمنهای سری بود. این انجمنها در تاریخ مشروطه ایران فصل جداگانه و مخصوصی دارد. ولی از جنبه آمیزش انجمنها با مطبوعات ملی و عوامل ارتباطات اجتماعی در ایران همین قدر باید یادآوری کرد که انجمنها در حقیقت مرکز تهیه مقالات انقلابی روزنامهها و همچنین مرکز مباحثه و تفسیر و تعبیر نوشتههای مطبوعات ملی به شمار میرفت.
انجمنهای سری در اواخر قرن نوزدهم در تهران و شهرستانها بوجود آمدند و در اوایل قرن بیستم در اکثر شهرهای بزرگ ایران گسترش یافتند و مرکز تجمع و فعالیت ملیون و آزادیخواهان گردید. دو دسته مهم در تشکیل این انجمنها نقش بسیار مهمی ایفا کردند، روزنامه نگاران و روحانیان. و این قابل توجه است که مثلًا از 54 نفر عضو اولین انجمن سری که در تهران تشکیل شد بیست نفر روزنامه نگار و بقیه روحانی و بازرگان بودند. حضور روزنامه نگاران از این جهت در انجمنهای سری اهمیت داشت که علاوه بر آگاهی و دانشی که از اوضاع داخل و خارج کشور داشتند، روزنامهها و جزوههای آنها وسیله ترویج و توسعه انجمنهای سری بین مردم بود.