کتاب چگونه فرزندان متعادلی در زمان بلوغ داشته باشیم؟ به قلم صمد شاه محمدپور به معرفی و بررسی دوره‌ی بلوغ از نظر دینی و روانشناسی و چگونگی رفتار با کودک در این دوران می‌پردازد.

دوره بلوغ هر انسانی از مهم‌ترین دوره‌های زندگی اوست و پس از کودکی، دومین مرحله‌ای به حساب می‌آید که طی آن سلول‌ها شروع به رشد می‌کند و سوخت و ساز بدن نیز به طور چشم‌گیری افزایش می‌یابد. به همین دلیل در هفت سال سوم زندگی که دوران بلوغ در ابتدای آن قرار دارد، تحولات سریعی در جسم و جان نوجوان پدیدار می‌شود و در مدت کوتاهی اندام و افکار او به کلی تغییر می‌کند. دوره نوجوانی به سنین بین ۱۲ تا ۱۸ سالگی اطلاق می‌گردد که بلوغ در این دوره رخ می‌دهد.

این دوره یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های روحی برای ما انسان‌ها است؛ همچنین گاهی گذشتن از مرز کودکی و رسیدن به قلمرو بلوغ با نابسامانی‌های فراوانی نیز همراه است. هر شخص تازه بالغی که در مرز بین این دو مرحله (کودکی و بزرگسالی) قرار می‌گیرد، با فشارها و انتظارات خاص هر دوره روبه رو می‌شود. از سویی اگر کار کودکانه انجام دهد، او را ملامت می‌کنند که بزرگ شده است و این کار در شأن او نیست! و از سوی دیگر اطرافیان معمولا با او مانند بزرگسالان رفتار نمی‌کنند! در زندگی روزمره نقش شخصیتی کودک و بزرگسال، هر کدام مشخص است و می‌دانند چه کاری باید انجام دهند، ولی نوجوان در وضع روحی مبهم و پیچیده‌ای به سر می‌برد؛ او به درستی نمی‌داند چه باید کند.

در بخشی از کتاب چگونه فرزندان متعادلی در زمان بلوغ داشته باشیم؟ می‌خوانیم:

بلوغ در اسلام

بلوغ در زبان عربی به معنای وصول و رسیدن است. فقهای اسلام این واژه را در معنای خاصی به کار برده و از آن به عنوان «پایان دوران کودکی و آغاز تکلیف» یاد کرده‌اند. به این معنا که بلوغ را یکی از شرایط طبیعی تکلیف دانسته که پس از آن فرد باید خود را به آداب و وظایف الهی مقید سازد.

اسلام برای این دوران، اهمیت فراوانی قائل شده است؛ زیرا کودک یا نوجوان چون به بلوغ می‌رسد، وارد مرحله تازه و عالی‌تر از ادراک، شعور، فهم مسائل و احساس مسئولیت می‌گردد.

از این‌رو، خداوند متعال این سن معین را، فاصله میان کودکی و مردانگی یا زنانگی قرار داده است و با ورود به این دوران، همه احکام شرعی بر پسر و دختر بالغ مترتب می‌شود. یعنی از لحظه‌ای که دختر و پسری نشانه بلوغ (یا نشانه‌های بلوغ) در آنان پدیدار شد، از نظر شرعی مکلف به انجام همه تکالیف شرعی از آموزه‌های دستوری هستند و می‌بایست در برابر آموزه‌هایی از این دست، فرمان‌بر بوده و از اوامر و نواهی الهی پیروی نمایند.

با توجه به این تکلیف شرعی است که در اصطلاح، عموم مردم دوران بلوغ را دوران تکلیف می‌گویند. بنابر آیات و روایات و متون فقهی از هنگامی که کودک بالغ می‌شود، در واقع شخصیت مستقلی در او شکل می گیرد که از همان لحظه باید با توجه به استقلال شخصیتی خود عمل نماید. به همین خاطر است که در برابر کارهای نیک و بد خود پرسش و مؤاخذه می‌شود و باید پاسخگوی اعمال و رفتار خود باشد؛ چنان‌که می‌بایست در روز رستاخیز نیز پاسخگوی آن‌ها بوده و حجت شرعی داشته باشد.