نظریه‌ ولایت‌ فقیه‌ دست‌آورد اندیشه‌ سیاسی‌ مکتب‌ شیعه‌است‌. این‌نظریه‌ از زمان‌ غیبت‌ امام‌ معصوم‌(عج‌) توسط‌ فقها و عالمان‌ شیعی‌ مطرح‌و تا عصر حاضر با پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ و تأسیس‌ حکومت‌ اسلامی‌همچنان‌ ارائه‌ و نظریه‌پردازی‌ شده‌ است‌. نظریه‌ ولایت‌فقیه‌ به‌ عده‌ای‌ ازعالمان‌ دینی‌ اختصاص‌ ندارد بلکه‌ قاطبه‌ علما و فقهای‌ شیعه‌ بر این‌ باورندکه‌ تصرف‌ در امور مربوط‌ به‌ معصومین‌(س) در حوزه‌های‌ اجتماعی‌،دینی‌ و سیاسی‌ اداره‌ مسلمین‌ نیاز به‌ اذن‌ امام‌ معصوم‌(عج‌) دارد. بنابراین‌حتی‌ در افتاء و صلاحیت‌ صدور فتوا و یا أخذ سهمین‌ (أعم‌ ازخمس‌وزکات‌) بدون‌اذن‌امام‌معصوم‌(عج‌) ویانیابت‌ عام‌ازآن‌ امام‌(عج‌)امکان‌پذیر نیست‌. بنابراین‌ با اجازه‌ معصوم‌(عج‌) فقهای‌ شیعه‌ به‌ نیابت‌ ازامام‌ حق‌ تصرف‌ در اموال‌ مسلمین‌، افتاء و قضاوت‌ را خواهند داشت‌.
از عمده‌ مطالبی‌ که‌ در اندیشه‌ سیاسی‌ شیعه‌ مطرح‌ است‌ نظریه‌ «ولایت‌مطلقه‌ فقیه‌» می‌باشد. این‌ نظریه‌ از قرن‌ پنجم‌ هـ.ق توسط‌ شیخ‌ مفیدارائه‌شد و در قرون‌ بعد، این‌ دیدگاه‌ توسط‌ عالمان‌ دینی‌ همچون‌ابن‌ادریس‌ حلّی‌، محقق‌ کرکی‌، ملا احمد نراقی‌، علامه‌ محمدحسن‌ نجفی‌ نظریه‌پردازی‌ گردید. در قرن‌ معاصر نیز امام‌ خمینی‌(ره) ولایت‌ مطلقه‌فقیه‌ را به‌ شکل‌ مستدل‌ در تألیفات‌ فقهی‌ خود ارائه‌ نمودند. اگرچه‌«ولایت‌ مطلقه‌ فقیه‌» در قرون‌ گذشته‌ جنبه‌ نظری‌ و صرفاً مطالعاتی‌ در فقه‌شیعه‌ داشت‌ امّا با پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ و شکل‌گیری‌ حکومت‌ اسلامی‌در ایران‌ این‌ نظریه‌ کم‌ و بیش‌ به‌ تحقّق‌ پیوست‌ و عملاً با گذشت‌ بیش‌ ازبیست‌ سال‌ از تأسیس‌ جمهوری‌ اسلامی‌ در قالب‌ محدودیتهای‌ قانونی‌موجود در قانون‌ اساسی‌ در اصول‌ پنجم‌، پنجاه‌ و ششم‌، یکصدونهم‌،یکصدودهم‌ و یکصدویازدهم‌ این‌ قانون‌ از بعد حقوقی‌ نهادینه‌ گردید.