مارتین هایدگر فیلسوف شهیر آلمانی در کتاب نظریه حقیقت افلاطون سعی دارد به تفسیر و تاویل «تمثیل غار» افلاطون بپردازد.

مارتین هایدگر (Martin Heidegger)، در این مقاله، ابتدا فقراتی از رساله جمهوری را که در خصوص «تمثیل غار» است از یونانی ترجمه می‌کند و سپس دو تفسیر از آن ارائه می‌کند: تفسیر اول از آن خود افلاطون است که بنا بر آن تمثیل تصویری است از حرکاتی که انسان می‌تواند در درون و بیرون غار انجام دهد. این حرکات نهایتا به تربیت نفس منجر می‌شود.

تفسیر دوم از آن خود هایدگر است که بنابر آن تمثیل نه تنها تصویری از پایدیاست، که در واقع بیانگر نظریه حقیقت افلاطون است. وی معتقد است ماهیت تربیت و حقیقت ذاتا به هم مرتبط هستند. او می‌گوید تحولی که در تاریخ فلسفه در مورد معنای حقیقت رخ داده از این تمثیل ناشی می‌شود. از نظر هایدگر حقیقت در تمثیل معنایی دوگانه دارد: از یکسو به معنای آن چیزی است که خود را نامستور می‌سازد و حجاب از خود برمی‌دارد، که آن در نهایی‌ترین مرتبه ایده‌ی خیر است که نامستورترین و حقیقی‌ترین است. از سوی دیگر به معنای مطابقت عین و ذهن است.

در بخشی از کتاب نظریه حقیقت افلاطون می‌خوانیم:

افلاطون در تمثیل غار، نیروی توضیحی خود را قویا به کار می‌گیرد تا ما بتوانیم ماهیت پایدیا را به وسیله تصویر‌های عینی، که در داستان بازگو شده‌اند، ببینیم و بازشناسیم. در عین حال، او در صدد اجتناب از تفسیرهای غلط است و می‌خواهد نشان دهد که ماهیت پایدیا این نیست که صرفا شناخت را به نفسی که آمادگی ندارد، سرازیر کند؛ نفسی که گویی ظرفی خالی و منتظر است. برعکس، تربیت واقعی، خود نفس را در دست می‌گیرد و آن را به طور تام و تمام تغییر می‌دهد. بدین نحو که ابتدا ما را به سوی جایگاه وجود اصلی مان سوق می‌دهد و سپس ما را بدان خو می‌دهد. اینکه «تمثیل غار، به منظور توضیح ماهیت پایدیاست با وضوح کافی در همان جمله‌ای که افلاطون این داستان را در ابتدای کتاب هفتم آغاز می‌کند، بیان شده است. پس از آن تلاش کن تا از طریق این نوع تجربه (که در این داستان مطرح می‌شود به دیدگاهی در مورد ماهیت) تربیت» و «عدم تربیت، برسی که هر دوی آن‌ها (به دلیل تعلق به یکدیگر متعلق به بنیان وجود ما به عنوان انسان هستند.»