کتاب استبداد در تاریخ ایران اثر شیرزاد کلهری به علل پیدایش استبداد در ایران پرداخته است. کوشش بر این مبناست که علل مادی استبداد جستجو شده چنانکه بتوان آن را با واقعیات تاریخی منطبق دانست. در این کتاب به موضوعاتی که باعث و بانی استبداد در ایران بوده از جمله مسئله‌ی آب و وجود عشایر عمدتا پرداخته شده است.

عده‌ای معتقدند که در ایران شیوۀ تولید فئودالی حاکم بوده است و برخی نیز عقیده دارند که شیوۀ تولید فئودالی با اندکی تفاوت روبنایی در آنجا حاکم بوده است. بعضی دیگر قائل به وجود شیوۀ تولید آسیایی هستند. پاره‌ای از مارکسیست‌ها، با پیش کشیدن برخی از آثار مارکس، نتیجه می‌گیرند که مارکس شیوۀ تولید آسیایی را شیوۀ تولید دیگری سوای فئودالیسم می‌داند و برخی از مارکسیست‌ها نیز می‌گویند که مارکس هیچ اشاره‌ای بدان نکرده است و از این ‌رو طرح نظری مارکس که قبلاً به آن پرداخته بود، تغییر کرده و به ‌نوعی شیوۀ تولید آسیایی را مسکوت گذاشته و یا از بیخ‌وبن حرف خود را پس گرفته است. علاوه بر این، مسئله بعد دیگری پیدا می‌کند، عده‌ای شیوۀ تولید آسیایی را در تمایز با فئودالیسم در این می‌بینند که از نظر زیربنا (مناسبات اقتصادی) خصوصیات یکسانی دارند، ولی از نظر روبنا (مناسبات سیاسی) تفاوت‌های بسیاری دارند. در این میان، کسانی هم هستند که به شیوۀ تولید مجزایی، با نام شیوۀ تولید آسیایی، قائل هستند که در قسمت بزرگی از آسیا و بخشی از آفریقا و آمریکای جنوبی وجود داشته است.