کتاب تاریخ طبری - جلد هشتم نوشته‌ی محمد بن جریر طبری از جمله مهم‌ترین کتاب‌های تاریخی در موضوع تاریخ اسلام به خصوص تاریخ صدر اسلام است که تاریخ را از زمان خلقت شروع کرده و سپس به نقل داستان پیامبران و پادشاهان قدیمی می‌پردازد.

محمد بن جریر طبری تاریخ‌نگار و پژوهش‌گر مسلمان ایرانی در کتاب «تاریخ الامم و الملوک» (تاریخ طبری) سبک جدیدی از تاریخ‌نگاری اسلامی را در اواخر سده سوم پس از هجرت بنا نهاد. به شکلی که امروزه هم هیچ محقق و تاریخ‌نگاری نمی‌تواند بدون مراجعه به تاریخ طبری، حوادث و وقایع صدر اسلام را مورد بررسی قرار دهد. کتاب تاریخ طبری به صورت سال‌شمار وقایع را شرح داده است و به دو بخش عمده تقسیم می‌شود: بخش اول از خلقت آدم (ع) آغاز می‌شود و تا تولد پیامبر اسلام (ص) ادامه می‌یابد و بخش دوم از تولد پیامبر اسلام (ص) تا زمان حیات خود مولف ادامه می‌یابد.

مهم‌ترین بخش‌های کتاب تاریخ طبری، بیان حوادث 2 قرن نخست تاریخ اسلام است. همچنین کتاب تاریخ طبری یک منبع بسیار مهم در مورد تاریخ ایران پیش از اسلام به خصوص تاریخ امپراتوری ساسانیان محسوب می‌شود.

طبری در رابطه با تاریخ زمان ساسانی مطالب را گسترده‌تر نگاشته‌است؛ ولی در این قسمت‌ها به غیر از قسمت‌هایی که از روایت‌گران مسلمان نقل می‌کند. در این‌باره منابع طبری با منابع راویان مسلمان برابری می‌کند که این نشانگر آن است که منبع راویان مسلمان و طبری منابع مشترک ایرانی است. طبری در این قسمت به تفصیل نسب‌ها و تاریخ ایرانیان و غیر ایرانیان (انیرانیان) را با جزئیات نسب دقیق ذکر می‌کند که این امر باعث برتری تاریخ طبری به تاریخ‌های هم سنگ خود در این زمینه‌ است. همچنین وی از آوردن مطالبی که مضامین «شعوبی و رنگ حماسی» دارند پرهیز کرده که از این جمله می‌توان به عدم پرداخت وی به مسائلی همچون زندگی خسرو پرویز یا از این دست اشاره نمود.

در بخشی از کتاب تاریخ طبری - جلد هشتم می‌خوانیم:

خبر از سبب تاختن مختار به قاتلان حسین و نام کسانی که کشته شدند و نام کسانی که گریختند

سبب قضیه چنان‌که در روایت عوانه‌ی بن حکم آمده این بود که وقتی شام به اطاعت مروان بن حکم آمد، دو سپاه فرستاد یکی سوی حجاز به سالاری حبیش بن دلجه قینی که کار وی و قصه هلاکتش را از پیش یاد کرده‌ایم، سپاه دیگر را به عراق فرستاد که سالار آن عبیدالله بن زیاد بود که از کار وی و کار توبه‌گران شیعه در عین‌الورد سخن داشته‌ایم.

و چنان بود که مروان وقتی عبیدالله بن زیاد را سوی عراق می‌فرستاد همه جاهایی را که بر آن غلبه می‌یافت از آن وی کرد و دستور داد که اگر بر مردم کوفه غلبه یافت سه روز تمام شهر را به غارت دهد. عوانه گوید: عبیدالله به سرزمین جزیره گذشت و آن‌جا متوقف شد که مردم قیس عیلان آن‌جا بودند و بر اطاعت ابن زبیر بودند، مروان در مرج راهط از مردم قیس که همراه ضحاک بن قیس فهری بودند کسان کشته بود و آن‌ها مخالفان مروان بودند و از پس وی مخالف پسرش عبد الملک بودند و عبیدالله یک سال به کار آن‌ها سرگرم بود و از عراق بماند، آن‌گاه سوی موصل آمد و عبد الرحمن بن سعید که در موصل عامل مختار بود، به وی نوشت:

«اما بعد، ‌ای امیر خبرت می‌دهم که عبیدالله بن زیاد وارد سرزمین موصل شده و سواران و پیادگان خویش را سوی من آورده، من سوی تکریت می‌روم تا رأى و دستور تو به من رسد والسلام.»

مختار بدو نوشت:

«اما بعد، نامه تو به من رسید و آن‌چه را در آن یاد کرده بودی فهمیدم، درست کردی که سوی تکریت رفتی، از آن‌جا که هستی مرو تا دستور من بیاید ان شاء الله و درود بر تو باد.»