کتاب تاریخ طبری - جلد چهاردهم نوشته‌ی محمد بن جریر طبری از جمله مهم‌ترین کتاب‌های تاریخی در موضوع تاریخ اسلام به خصوص تاریخ صدر اسلام است که تاریخ را از زمان خلقت شروع کرده و سپس به نقل داستان پیامبران و پادشاهان قدیمی می‌پردازد.

محمد بن جریر طبری تاریخ‌نگار و پژوهش‌گر مسلمان ایرانی در کتاب «تاریخ الامم و الملوک» (تاریخ طبری) سبک جدیدی از تاریخ‌نگاری اسلامی را در اواخر سده سوم پس از هجرت بنا نهاد. به شکلی که امروزه هم هیچ محقق و تاریخ‌نگاری نمی‌تواند بدون مراجعه به تاریخ طبری، حوادث و وقایع صدر اسلام را مورد بررسی قرار دهد. کتاب تاریخ طبری به صورت سال‌شمار وقایع را شرح داده است و به دو بخش عمده تقسیم می‌شود: بخش اول از خلقت آدم (ع) آغاز می‌شود و تا تولد پیامبر اسلام (ص) ادامه می‌یابد و بخش دوم از تولد پیامبر اسلام (ص) تا زمان حیات خود مولف ادامه می‌یابد.

مهم‌ترین بخش‌های کتاب تاریخ طبری، بیان حوادث 2 قرن نخست تاریخ اسلام است. همچنین کتاب تاریخ طبری یک منبع بسیار مهم در مورد تاریخ ایران پیش از اسلام به خصوص تاریخ امپراتوری ساسانیان محسوب می‌شود.

طبری در رابطه با تاریخ زمان ساسانی مطالب را گسترده‌تر نگاشته‌است؛ ولی در این قسمت‌ها به غیر از قسمت‌هایی که از روایت‌گران مسلمان نقل می‌کند. در این‌باره منابع طبری با منابع راویان مسلمان برابری می‌کند که این نشانگر آن است که منبع راویان مسلمان و طبری منابع مشترک ایرانی است. طبری در این قسمت به تفصیل نسب‌ها و تاریخ ایرانیان و غیر ایرانیان (انیرانیان) را با جزئیات نسب دقیق ذکر می‌کند که این امر باعث برتری تاریخ طبری به تاریخ‌های هم سنگ خود در این زمینه‌ است. همچنین وی از آوردن مطالبی که مضامین «شعوبی و رنگ حماسی» دارند پرهیز کرده که از این جمله می‌توان به عدم پرداخت وی به مسائلی همچون زندگی خسرو پرویز یا از این دست اشاره نمود.

در بخشی از کتاب تاریخ طبری - جلد چهاردهم می‌خوانیم:

سخن از اینکه چرا متوکل ابن زیات را بداشت و سرانجام این کار چه شد؟

چنان‌که گفته‌اند سبب خشم آوردن متوکل بر ابن زیات آن بود که واثق محمد ابن عبد الملک زیات را به وزارت گرفته بود و کارها را بدو سپرده بود و چنان بود که واثق در بعضی چیزها بر برادر خویش جعفر متوکل خشم آورده بود و عمر بن فرج رخجی و محمد بن علاء خادم را بر او گماشته بود که وی را مراقبت می‌کردند و همیشه اخبار او را می‌نوشتند. جعفر به نزد محمد بن عبد الملک رفت که از او بخواهد با برادرش واثق سخن کند که از وی رضایت آورد. وقتی به نزد ابن زیات درآمد مدتی پیش روی او ایستاد، اما این زیات با وی سخن نکرد، آنگاه بدو اشاره کرد که بنشیند که بنشست و چون از نظر در نامه‌ها فراغت یافت همانند تهدید‌گری بدو نگریست و گفت: «برای چه آمده‌ای؟»

گفت: «آمده‌ام که از امیر مؤمنان بخواهی که از من رضایت آورد.»

ابن زیات به کسانی که اطراف وی بودند گفت: «این را ببینید، برادرش را خشمگین می‌کند و از من می‌خواهد که از او رضایت بجویم. برو وقتی که به صلاح آمدی از تو رضایت میارد.» راوی گوید: پس جعفر برخاست و از زشتی برخورد و بی‌اعتنایی ابن زیات غمین بود. از نزد وی برون شد و به نزد عمر بن فرج رفت که از او بخواهد که حواله او را مهر بزند که مقرری‌های خویش را بگیرد. عمر بن فرج نیز وی را نومید کرد و حواله را گرفت و به صحن مجلس پرتاب کرد. عمر در مسجد می‌نشست، ابو الوزیر احمد بن خالد حضور داشت برخاست که برود، جعفر نیز با وی برخاست و گفت: «ای ابو الوزیر، دیدی عمر بن فرج با من چه کرد؟»

گفت: «فدایت شوم، من ناظر اویم، با وجود این حواله مقرری‌های مرا جز با خواهش و ملایمت مهر نمی‌زند، نماینده خویش را به نزد من فرست.»

گوید: جعفر نماینده خویش را فرستاد که ابو الوزیر بیست هزار درهم بدو داد و گفت: «این را خرج کن تا خدا کار تو را مهیا کند» که آن‌را بگرفت، پس از یک ماه باز رسول خویش را به نزد ابو الوزیر فرستاد و از وی کمک خواست که ده هزار درم برای او فرستاد.