کتاب تاریخ طبری - جلد یازدهم نوشته‌ی محمد بن جریر طبری از جمله مهم‌ترین کتاب‌های تاریخی در موضوع تاریخ اسلام به خصوص تاریخ صدر اسلام است که تاریخ را از زمان خلقت شروع کرده و سپس به نقل داستان پیامبران و پادشاهان قدیمی می‌پردازد.

محمد بن جریر طبری تاریخ‌نگار و پژوهش‌گر مسلمان ایرانی در کتاب «تاریخ الامم و الملوک» (تاریخ طبری) سبک جدیدی از تاریخ‌نگاری اسلامی را در اواخر سده سوم پس از هجرت بنا نهاد. به شکلی که امروزه هم هیچ محقق و تاریخ‌نگاری نمی‌تواند بدون مراجعه به تاریخ طبری، حوادث و وقایع صدر اسلام را مورد بررسی قرار دهد. کتاب تاریخ طبری به صورت سال‌شمار وقایع را شرح داده است و به دو بخش عمده تقسیم می‌شود: بخش اول از خلقت آدم (ع) آغاز می‌شود و تا تولد پیامبر اسلام (ص) ادامه می‌یابد و بخش دوم از تولد پیامبر اسلام (ص) تا زمان حیات خود مولف ادامه می‌یابد.

مهم‌ترین بخش‌های کتاب تاریخ طبری، بیان حوادث 2 قرن نخست تاریخ اسلام است. همچنین کتاب تاریخ طبری یک منبع بسیار مهم در مورد تاریخ ایران پیش از اسلام به خصوص تاریخ امپراتوری ساسانیان محسوب می‌شود.

طبری در رابطه با تاریخ زمان ساسانی مطالب را گسترده‌تر نگاشته‌است؛ ولی در این قسمت‌ها به غیر از قسمت‌هایی که از روایت‌گران مسلمان نقل می‌کند. در این‌باره منابع طبری با منابع راویان مسلمان برابری می‌کند که این نشانگر آن است که منبع راویان مسلمان و طبری منابع مشترک ایرانی است. طبری در این قسمت به تفصیل نسب‌ها و تاریخ ایرانیان و غیر ایرانیان (انیرانیان) را با جزئیات نسب دقیق ذکر می‌کند که این امر باعث برتری تاریخ طبری به تاریخ‌های هم سنگ خود در این زمینه‌ است. همچنین وی از آوردن مطالبی که مضامین «شعوبی و رنگ حماسی» دارند پرهیز کرده که از این جمله می‌توان به عدم پرداخت وی به مسائلی همچون زندگی خسرو پرویز یا از این دست اشاره نمود.

در بخشی از کتاب تاریخ طبری - جلد یازدهم می‌خوانیم:

سخن از خبر نبود با یزید ابن عمر بن هبیره در واسط

در این سال، ابو العباس، برادر خویش، ابو جعفری را برای نبرد یزید بن عمر بن هبیره به واسط فرستاد. از پیش کار سپاه خراسان را که همراه قحطبه و پس از وی همراه پسرش حسن، با ابن هبیره تلاقی کردند و هزیمت وی را که با سپاهیان شامی همراه خویش به واسط رفت و آن‌جا حصاری شد یاد کرده‌ام. ابو السری گوید: وقتی ابن هبیره هزیمت شد کسان از اطراف وی پراکنده شدند، وی کسانی را بر بندها گماشت که اموال را ببردند حوثره بدو گفت: «اینک که یار آن‌ها کشته شده کجا می‌روی؟ سوی کوفه برو که سپاه فراوان داری و با آن‌ها نبرد کن تا کشته شوی یا ظفر یابی.»

گفت: «به واسط می‌رویم و می‌اندیشیم.» گفت: «پیش از این نمی‌کنی که او را بر خویش تسلط می‌دهی و کشته می‌شوی.»

یحیی بن حصین بدو گفت: «چیزی پیش مروان نخواهی برد که به نظری وی بهتر از این سپاهیان باشد، بر کنار فرات برو تا پیش وی رسی. مبادا به واسط روی که حصاری می‌شوی و از پس حصاری شدن بجز کشته شدن نیست.»

گوید: اما نپذیرفت. و چنان بود که از مروان بیمناک بود که مروان درباره چیزی به او می‌نوشته بود و او مخالفت می‌کرده بود و بیم داشت اگر پیش وی رود کشته شود. پس به واسط رفت و وارد آن‌جا شد و حصاری شد.

گوید: ابو سلمه حسن بن قحطبه را فرستاد، حسن و یاران وی خندق زدند و ما بین زاب و دجله جای گرفتند. حسن سرا پرده‌های خویش را مقابل در مضمار به پا کرد و نخستین نبردی که میان‌شان رخ داد به روز چهارشنبه بود.